ÜSTÜN ZEKÂLI ÖĞRENCİLERİN EĞİTİMİNDE ÖZEL OKUL MODELİ
Prof. Dr. Uğur SAK
Özel okul modeli, tam zamanlı ve homojen gruplamanın en seçkin örneğidir. Bu tip okullara sadece üstün zekâlı öğrenciler kabul edilir ve bu öğrenciler bütün eğitimlerini bu okullarda alırlar. Fen liseleri özel okul modeline örnek olarak verilebilir. Yalnızca üstün zekâlı öğrencilerin devam ettiği özel okulların tanılama sürecinde, eğitimin farklılaştırılmasında ve personel istihdamında belirli ölçütlerin ve standartların olması gereklidir. Aksi halde bu okullar yalnızca “tabela okullar” olarak düşünülebilirler. Üstün zekâlı öğrenciler objektif araçlar kullanılarak tanılanmalıdır. Bu araçlar ulusal bazda veya yerel bazda standardize edilmiş olabilirler. Okulda uygulanan eğitim programının üstün zekâlı öğrencilerin öğrenme gereksinimlerini karşılamak amacıyla farklılaştırılmış olması da önemlidir. Farklılaştırma, eğitim programının bütün boyutlarını kapsamalıdır. Bu tür okullarda görev alan öğretmenler hem alanlarının uzmanları hem de üstün zekâlı öğrencilerin eğitimi alanında uzmanlığa veya deneyime sahip olmalıdırlar.
Özel okul uygulaması farklı biçimlerde yapılabilir. Anaokulundan üniversite eğitimine kadar olan kademelerin tamamını kapsayan özel okullar olabileceği gibi yalnızca birkaç sınıf düzeyini, anaokulunu, ilköğretimi veya liseyi kapsayan okullar da olabilir.
Araştırmalara göre üstün zekâlı öğrencilerin eğitimlerinde akademik olarak en etkili modellerden biri özel okul uygulamasıdır (Delcourt, Loyd, Cornell & Goldberg, 1994). Bu okullardaki üstün zekâlı öğrenciler diğer programlardaki üstün zekâlı öğrencilere göre daha yüksek akademik başarı göstermektedirler.
Ancak araştırmaların bazılarında, özel okullardaki üstün zekâlı öğrencilerin diğer programlardaki üstün zekâlı öğrencilere göre daha düşük benlik algısı göstermeleri dikkate değer bir bulgudur (Rogers, 2002). Tamamı olağanüstü öğrencilerden oluşan bir sınıfta veya okulda rekabet edebilmek çok zor olsa gerektir. Normal bir sınıfta sınıfın yıldızı olan üstün zekâlı bir öğrenci, özel bir okulda sıradan bir öğrenci durumuna düşebilmektedir. Bu durum, öğrencinin özgüven ve özyeterlik algılarını düşürerek ya olumlu ya da olumsuz etki yaratabilir. Eğer öğrencinin özgüven ve özyeterlik algıları normal ise olumsuz yönde, eğer öğrencinin algıları aşırı yüksek ise bunları aşağı çekip normalleştirerek olumlu yönde etki yaratabilir.
Üstün Zekalılar, Özellikleri, Tanılanmaları, Eğitimleri, Vize Yayıncılık, Ankara 136-137,
